Προτάσεις για την Ανάπλαση της Ανατολικής Πόλης της Καλαμάτας

Προς

Δήμαρχο Καλαμάτας Αξ. κ. Αθανάσιο Βασιλόπουλο

Κοινοποίηση:

• Αρμόδιους Αντιδημάρχους και Μελετητική Ομάδα
• Επιμελητήριο Μεσσηνίας
• Καπνοβιομηχανία Καρέλια
• ΟΕΒΕΣ Μεσσηνίας
• Εργατικό Κέντρο Καλαμάτας
• Τοπικά ΜΜΕ

 

ΘΕΜΑ : Προτάσεις για την Ανάπλαση της Ανατολικής Πόλης της Καλαμάτας

 

Αξιότιμε κ. Δήμαρχε,

Με αφορμή το σχέδιο ανάπλασης της ανατολικής πόλης της Καλαμάτας, θα ήθελα να υποβάλω τις ακόλουθες προτάσεις. Αυτές στοχεύουν στην ανάδειξη της ιστορικής και πολιτιστικής κληρονομιάς της πόλης, δημιουργώντας ένα μέλλον που σέβεται το παρελθόν, αξιοποιεί το παρόν και προετοιμάζεται για βιώσιμη ανάπτυξη. Το όραμα αυτό επιβάλλει την ενίσχυση της οικονομικής και εκπαιδευτικής ανάπτυξης της Καλαμάτας, με απώτερο σκοπό τη διαμόρφωση ενός νέου και καινοτόμου μοντέλου ισόρροπης και βιώσιμης ανάπτυξης.

Βιομηχανικό Μουσείο Καρέλια,

Προτείνεται η μετατροπή του πρώην καπνεργοστασίου ΚΑΡΕΛΙΑ σε Μουσείο Βιομηχανικής Ιστορίας της Καλαμάτας. Το κτίριο αυτό, ως το τελευταίο βιομηχανικό κτίριο της πόλης, είναι ιδανικό για να φιλοξενήσει εκθέματα που θα αναδεικνύουν τη βιομηχανική ιστορία της Καλαμάτας. Είναι σημαντικό να τονιστεί ότι η οικογένεια Καρέλια, ιδιοκτήτες του κτιρίου, είχαν στο παρελθόν προσφέρει γενναιόδωρα το κτίριο στον Δήμο για αξιοποίηση. Δυστυχώς, η τότε δημοτική αρχή δεν ανταποκρίθηκε σε αυτή την προσφορά. Προτείνουμε την επανέναρξη του διαλόγου με την οικογένεια Καρέλια, αναγνωρίζοντας τη σημασία της συνεργασίας μεταξύ του Δήμου και των ιστορικών οικογενειών της πόλης για την προώθηση της πολιτιστικής κληρονομιάς. Η μετατροπή αυτή απαιτεί ελάχιστες αρχιτεκτονικές παρεμβάσεις και θα αποτελέσει σημαντικό πόλο έλξης για κατοίκους και επισκέπτες, αναδεικνύοντας παράλληλα την πλούσια βιομηχανική ιστορία της Καλαμάτας.

Στούντιο Κινηματογράφου,

Στο ίδιο κτίριο, προτείνεται η δημιουργία ενός στούντιο κινηματογράφου. Αυτό θα συμβάλει στη δημιουργία νέων θέσεων εργασίας, θα ενισχύσει την επιχειρηματικότητα με καινοτόμες start-up επιχειρήσεις στον χώρο των οπτικοακουστικών μέσων και της ψηφιακής τεχνολογίας, και θα προβάλει την Καλαμάτα, τη Μεσσηνία και την Πελοπόννησο σε διεθνές επίπεδο. Η δημιουργία ενός τέτοιου χώρου θα μπορούσε να λειτουργήσει ως καταλύτης για την ανάπτυξη ενός ολόκληρου οικοσυστήματος γύρω από τη δημιουργική βιομηχανία, προσελκύοντας ταλέντο και επενδύσεις στην περιοχή.

Πανεπιστημιακή Σχολή Τουρισμού,

Η ίδρυση πανεπιστημιακής σχολής τουρισμού, με την υποστήριξη του Αχιλλέα Κωνσταντακόπουλου, θα αναδείξει την Καλαμάτα ως προορισμό τουριστικών σπουδών. Η επιλεγμένη τοποθεσία, κοντά στο Πανεπιστήμιο Πελοποννήσου, θα συμβάλει στη δημιουργία μιας ζωντανής φοιτητικής γειτονιάς. Η νέα σχολή θα λειτουργήσει συμπληρωματικά με τις ήδη υπάρχουσες εκπαιδευτικές υποδομές της πόλης, όπως τα δύο ιδιωτικά και ένα δημόσιο ΙΕΚ που προσφέρουν προγράμματα σε τουριστικά αντικείμενα. Αυτή η συνέργεια θα δημιουργήσει ένα ολοκληρωμένο οικοσύστημα τουριστικής εκπαίδευσης, προσφέροντας επιλογές σε διάφορα επίπεδα σπουδών. Επιπλέον, η σχολή θα λειτουργήσει σε άμεση συνεργασία με τον προτεινόμενο Πολυχώρο Πολιτισμού & Εκπαίδευσης στις πρώην τεχνικές σχολές Παπαφλέσσα. Αυτή η συνεργασία θα επιτρέψει την ανάπτυξη εξειδικευμένων προγραμμάτων κατάρτισης και δια βίου μάθησης στον τομέα του τουρισμού, ενισχύοντας περαιτέρω το εκπαιδευτικό προφίλ της Καλαμάτας. Η δημιουργία αυτού του εκπαιδευτικού cluster θα έχει πολλαπλά οφέλη όπως,

– Θα προσελκύσει φοιτητές και ερευνητές από όλη την Ελλάδα και το εξωτερικό.

– Θα δημιουργήσει ευκαιρίες για συνεργασίες μεταξύ ακαδημαϊκών ιδρυμάτων και τοπικών επιχειρήσεων.

– Θα αναβαθμίσει το ανθρώπινο δυναμικό της περιοχής στον τομέα του τουρισμού, συμβάλλοντας στην ποιοτική αναβάθμιση των προσφερόμενων υπηρεσιών.

– Θα προσελκύσει επενδύσεις σε καινοτόμες ξενοδοχειακές μονάδες, προετοιμάζοντας την Καλαμάτα για τον τουρισμό μετά το 2030.

Μεσογειακή Πόλη, Πολυχώρος Πολιτισμού & Εκπαίδευσης,

Προτείνεται η αξιοποίηση των πρώην τεχνικών σχολών Παπαφλέσσα του Επιμελητηρίου Μεσσηνίας από κοινού με τον Δήμο Καλαμάτας για τη δημιουργία ενός πολυχώρου πολιτισμού και εκπαίδευσης. Το Επιμελητήριο Μεσσηνίας, πριν από 18 χρόνια, σχεδίασε τον αναβαθμισμένο ρόλο των Τεχνικών Σχολών Παπαφλέσσα ως «Μεσογειακή πόλη, Πολυχώρος Πολιτισμού & Εκπαίδευσης». Το έργο είχε ενταχθεί στο χρηματοδοτικό πρωτόκολλο ΕΣΠΑ με 100% χρηματοδότηση και προϋπολογισμό 7.5 εκατομ. ευρώ, αλλά δυστυχώς δεν προχώρησε λόγω άρνησης της τότε δημοτικής αρχής. Προτείνουμε την επανεξέταση αυτού του σχεδίου σε συνεργασία με το Επιμελητήριο Μεσσηνίας. Η υλοποίησή του θα συμβάλει σημαντικά στην εκπαιδευτική και πολιτιστική ανάπτυξη της πόλης, προσφέροντας ευκαιρίες για δια βίου μάθηση και επαγγελματική κατάρτιση.

Ανάδειξη της Σηροτροφίας,

Προτείνεται η δενδροφύτευση της περιοχής αποκλειστικά με μουριές ποικιλίας σηροτροφίας χωρίς καρπό και ελαιόδεντρα ποικιλίας Καλαμάτας. Αυτό θα αναδείξει την ιστορική σημασία της σηροτροφίας για την πόλη και θα δημιουργήσει ευκαιρίες για την αναβίωση αυτής της παραδοσιακής τέχνης. Η Καλαμάτα υπήρξε σημαντικό κέντρο παραγωγής μεταξιού από τον 18ο μέχρι τα μέσα του 20ου αιώνα. Το 1853, παρήχθησαν στην Καλαμάτα 30.000 οκάδες μετάξι, ενώ στα μέσα της δεκαετίας του 1870, η πόλη αποτελούσε το πρώτο μεταξοπαραγωγικό κέντρο της χώρας. Το 1897, λειτουργούσαν στην πόλη πέντε μεταξουργεία. Η αναβίωση αυτής της τέχνης θα μπορούσε να προσφέρει συμπληρωματικό εισόδημα στους κατοίκους. Σύμφωνα με εκτιμήσεις ειδικών, η ενασχόληση με την εκτροφή μεταξοσκώληκα θα μπορούσε να αποφέρει έως και 15.000 ευρώ σε διάστημα μόλις 45 ημερών νωρίς το καλοκαίρι. Προτείνεται επίσης η ονομασία της συνοικίας ως “Μεταξούπολη”, “Μεταξόνησος” ή “Μεταξόκηπος” για να τονιστεί η σύνδεση με αυτήν την παράδοση.

Κύριε Δήμαρχε,

Οι προτάσεις μας συμπληρώνουν τις δικές σας και στοχεύουν στην ισόρροπη ανάπτυξη της πόλης, την ποιοτική αναβάθμιση του τουριστικού προϊόντος και την προώθηση ενός βιώσιμου και ηθικού τουρισμού. Παράλληλα, αναδεικνύουν την πλούσια ιστορία της Καλαμάτας και δημιουργούν νέες ευκαιρίες για οικονομική ανάπτυξη και απασχόληση.

 

Είναι σημαντικό να τονιστεί ότι η ανάπλαση της ανατολικής πόλης αποτελεί μια μοναδική ευκαιρία για να διορθώσουμε λάθη του παρελθόντος. Δυστυχώς, κατά την περίοδο μετά τους σεισμούς του 1986, υπήρξε μια τάση να παραμεληθεί η πλούσια βιομηχανική ιστορία της Καλαμάτας. Αυτή η προσέγγιση είχε ως αποτέλεσμα να δημιουργηθεί η εσφαλμένη εντύπωση ότι η Καλαμάτα είναι μια πόλη χωρίς ιστορικό βάθος και παρελθόν.

Το αναπτυξιακό μοντέλο της τότε δημοτικής αρχής οδήγησε σε αποφάσεις που, εκ των υστέρων, φαίνονται προβληματικές. Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί η κατεδάφιση του εργοστασίου Λιναρδάκη, ενός σημαντικού μνημείου του βιομηχανικού μας πολιτισμού, για να ανεγερθεί στη θέση του το Μέγαρο Χορού. Παρότι το Μέγαρο Χορού έχει τη δική του αξία, η απόφαση αυτή στέρησε από την πόλη ένα σημαντικό κομμάτι της ιστορίας της.

Αναλογιζόμενοι το παρελθόν, μπορούμε να φανταστούμε πόσο ωφέλιμο θα ήταν για την πόλη εάν είχε διατηρηθεί το εργοστάσιο Λιναρδάκη. Με τις κατάλληλες αρχιτεκτονικές παρεμβάσεις, σχεδιασμένες από πανεπιστημιακές αρχιτεκτονικές σχολές όπως του ΕΜΠ ή και του εξωτερικού, θα μπορούσε να έχει μετατραπεί σε ένα πολυλειτουργικό χώρο. Σε αυτόν θα μπορούσαν να συνυπάρχουν αρμονικά ο σύγχρονος χορός μαζί με τους παραδοσιακούς, το Μουσείο Ελιάς, εκθεσιακές αίθουσες και άλλες πολιτιστικές δραστηριότητες.

Αυτό το παράδειγμα υπογραμμίζει τη σημασία της προσεκτικής και ισορροπημένης προσέγγισης στην αστική ανάπτυξη. Καθώς σχεδιάζουμε το μέλλον της ανατολικής πόλης, είναι κρίσιμο να λάβουμε υπόψη τα διδάγματα του παρελθόντος. Οφείλουμε να στοχεύσουμε σε ένα μοντέλο ανάπτυξης που,

1. Σέβεται και αναδεικνύει την ιστορική και βιομηχανική κληρονομιά της Καλαμάτας.
2. Ενσωματώνει τα υπάρχοντα ιστορικά κτίρια στο σύγχρονο αστικό τοπίο, αντί να τα αντικαθιστά.
3. Προωθεί τη δημιουργική επανάχρηση ιστορικών κτιρίων για σύγχρονες ανάγκες.
4. Εξασφαλίζει ότι οι νέες αναπτύξεις συμπληρώνουν και ενισχύουν τον ιστορικό χαρακτήρα της πόλης.
5. Ενθαρρύνει τη συμμετοχή της κοινότητας, των φορέων της και των ειδικών στη λήψη αποφάσεων για την αστική ανάπτυξη.

Με αυτόν τον τρόπο, μπορούμε να δημιουργήσουμε ένα αστικό περιβάλλον που όχι μόνο ικανοποιεί τις σύγχρονες ανάγκες, αλλά και διατηρεί ζωντανή την ιστορική ταυτότητα της Καλαμάτας. Έτσι, η πόλη μας θα μπορέσει να είναι βιώσιμη και να προσφέρει μια μοναδική εμπειρία στους κατοίκους και τους επισκέπτες της, συνδυάζοντας το παρελθόν με το παρόν και το μέλλον.

Είναι καιρός να αναγνωρίσουμε και να τιμήσουμε την πλούσια ιστορία της πόλης μας, συμπεριλαμβανομένης της βιομηχανικής της κληρονομιάς. Η Καλαμάτα δεν είναι απλώς μια σύγχρονη πόλη, αλλά ένας τόπος με βαθιές ρίζες και σημαντική συνεισφορά στην οικονομική και πολιτιστική ανάπτυξη της χώρας.

Είμαι στη διάθεσή σας για περαιτέρω διευκρινίσεις ή συζήτηση επί των προτάσεων.

Με εκτίμηση

Γιώργος Καραμπάτος

Εκτελεστικός Δ/ντής «Δρόμοι της Ελιάς»

Πρόεδρος Ελαιοπαραγωγικών Πόλεων της Μεσογείου (RECOMED)

τέως Πρόεδρος Επιμελητηρίου Μεσσηνίας