Κεντρική πλατεία, η καρδιά της Καλαμάτας

Κεντρική πλατεία Καλαμάτας

Η πλατεία της Καλαμάτας, με τα αναρίθμητα καφέ και εμπορικά καταστήματα να την περιβάλλουν αποτελεί το πλέον κεντρικό σημείο της πόλης καθώς επίσης χώρος συνάθροισης, συνάντησης και διασκέδασης για τους κατοίκους και τους επισκέπτες.

Κεντρική πλατεία Καλαμάτας

Με μήκος 397 μέτρων και πλάτος περίπου 45 μέτρων η κεντρική πλατεία Καλαμάτας περικλείεται από τις οδούς Αριστομένους στα ανατολικά, Φραντζή στα νότια, Σιδηροδρομικού Σταθμού στα δυτικά και Νικηταρά στα βόρεια. Όπως στο παρελθόν έτσι και σήμερα αποτελεί σημείο αναφοράς για τη νεότερη ιστορία της πόλης.

Αξίζει να σημειωθεί ότι το 19ο αιώνα η κεντρική πλατεία Καλαμάτας δεν υφίστατο καν ως πλατεία, ενώ η δημιουργία πλατείας στο σημείο παρουσιάστηκε για πρώτη φορά στο Σχέδιο Πόλης του 1905, όπου αρχικά διαμορφώθηκε το βορειότερο τμήμα της, δηλαδή ο χώρος όπου λειτουργούσε ήδη από το 1880 το φημισμένο καφενείο του Τζανή Καραμπίνη (δυτικά της Αριστομένους, απέναντι από τη στοά Βαρβουτσή)! Η κεντρική πλατεία Βασιλέως Γεωργίου απέκτησε πρωτεύοντα ρόλο, μετά το 1938, οπότε ολοκληρώθηκαν οι διαδικασίες διαμόρφωσής της.

Κεντρική πλατεία Καλαμάτας

Πριν από λίγα χρόνια η πλατεία ανακαινίστηκε επί δημαρχοντίας Παν. Νίκα. Σήμερα απολαμβάνει κανείς τα πεζοδρομημένα μονοπάτια για τους πεζούς και τον μεγάλου μήκους ποδηλατόδρομο τους αναβάτες ποδηλάτων όπως και τους εκτεταμένους χώρους με πράσινα δέντρα, θάμνους και γρασίδι κομμάτια αναπόσπαστα της μεγαλειώδης εικόνας που αντικρίζει κανείς όταν πλησιάζει στην κεντρική πλατεία.

Στην πολυσύχναστη πλατεία Βασιλέως Γεωργίου της Καλαμάτας βρίσκεται η σύνθεση «Ελευθερία», ηρώο για τους αγωνιστές της Επανάστασης, Κολοκοτρώνη, Παπαφλέσσα και Μαυρομιχάλη. Το μνημείο φιλοτέχνησαν οι γλύπτες Θεόδωρος. Η. Κολοκοτρώνης και Αλίκη. Μ. Χατζή το 1978. Στο νότιο τμήμα της πλατείας Βασιλέως Γεωργίου αντικρίζει κανείς το χαρακτηριστικό της σιντριβάνι, στο σημείο γνωστό ως «ψαράκια».

Αποτελεί τόπο καθημερινών συναθροίσεων, εκδηλώσεων, εμπορικών δραστηριοτήτων, περιπάτου και διασκέδασης για μικρούς και μεγάλους αλλά και ένα σημαντικό σημείο πολιτιστικής αρχιτεκτονικής κληρονομιάς της μεσσηνιακής πρωτεύουσας.

Δώδεκα ονόματα… Κεντρικής πλατείας Καλαμάτας

Κεντρική πλατεία Καλαμάτας

Οι αλλαγές στην ονομασία της πλατείας Βασιλέως Γεωργίου ουκ ολίγες. Μια ντουζίνα για την ακρίβεια, ανάλογα με την πολιτική κατάσταση: από πλατεία Τζανή στα τέλη του 19ου αιώνα έως πλατεία Βασιλέως Γεωργίου, όπως μετονομάστηκε για τελευταία φορά τα 1992.

• Πλατεία Τζανή: Γνωστή με αυτό το όνομα από τα τέλη του 19ου αιώνα, σε ανάμνηση του καϊμακλή καφέ που παρασκεύαζε στο καφενείο του ο Τζανής Καραμπίνης. Η θέση αυτού του καφενείου τοποθετείται στα δυτικά της οδού Αριστομένους, απέναντι από τη Στοά Βαρβουτσή.

• Πλατεία Καπνοκοπτηρίου: Γνωστή με αυτό το όνομα, επειδή εδώ στεγάστηκε για κάποιο διάστημα το δημόσιο καπνεργοστάσιο της πόλης.

• Πλατεία Κωνσταντίνου Διαδόχου: Πήρε αυτό το όνομα το 1912, με απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου, ως ένδειξη τιμής προς το διάδοχο Κωνσταντίνο «διά τας περιφανείς νίκας του».

Κεντρική πλατεία Καλαμάτας

• Πλατεία Βενιζέλου, κατά την περίοδο 1926 έως το 1935. Η ονομασία αυτή καταργήθηκε το 1935, σύμφωνα με τα Πρακτικά του δήμου, καθώς «έφερε το όνομα ενός κακούργου και παράφρονος πολιτικού».

• Πλατεία Λαϊκής Σχολής: Έτσι αναφέρεται ο χώρος μπροστά από το Πνευματικό Κέντρο σε καρτ ποστάλ της εποχής.

• Πλατεία Τριανόν: Με την ονομασία αυτή ήταν γνωστός ο χώρος μπροστά από το καφενείο και τον κινηματογράφο «Τριανόν» (δεκαετία 1920 και εξής).

• Πλατεία Βασιλέως Κωνσταντίνου, το 1935, με απόφαση Δημοτικού Συμβουλίου.

• Πλατεία Βασιλέως Γεωργίου Β’, το 1938, με απόφαση Δημοτικού Συμβουλίου.

• Πλατεία Ηρώων: Έτσι αναφέρεται στα Πρακτικά του δήμου την περίοδο 1942-1944.

• Πλατεία ΕΛΑΣ: Η αναφορά αυτή επισημαίνεται στα Πρακτικά του δήμου κατά το 1944.

• Πλατεία Εθνικής Αντίστασης: Μετονομάστηκε το 1982, με απόφαση Δημοτικού Συμβουλίου.

• Πλατεία Βασιλέως Γεωργίου Β’: Μετονομάστηκε εκ νέου το 1992, με απόφαση Δημοτικού Συμβουλίου.

[Με πληροφορίες από το βιβλίο
“Καλαμάτα, οδοιπορικό σε πλατείες
και δρόμους της πόλης, 1830- 1940”,
των Αναστασία Μηλίτση-Νίκα και
Χριστίνα Θεοφιλοπούλου – Στεφανούρη.]

Κεντρική πλατεία, η καρδιά της Καλαμάτας

Δημος Καλαμάτας