Θρησκευτικός Τουρισμός στη Μεσσηνία

Ο θρησκευτικός τουρισμός είναι η παλαιότερη μορφή τουρισμού στην ιστορία της ανθρωπότητας και μια από τις πιο διαδεδομένες. Υπάγεται στην κατηγορία του εναλλακτικού τουρισμού καθώς συνδυάζει πολιτιστικά, πολιτικά και αρχιτεκτονικά στοιχεία. O άνθρωπος είναι άρρηκτα συνδεδεμένος µε το θεό και τη λατρεία. Η πίστη προσδιορίζει το άτομο από τα γεννοφάσκια του και το κατατάσσει σε µία ομάδα µε κοινά πιστεύω, ήθη και έθιμα. Οι θρησκείες εμφανίστηκαν σχεδόν ταυτόχρονα µε τον άνθρωπο στη γη, ενώ δεν έχει υπάρξει λαός δίχως κάποιο είδος λατρείας προς κάποιο ανώτερο ον. Ο άνθρωπος λοιπόν, προσπαθώντας να προσεγγίσει το θείο καταφεύγει στο προσκύνηµα. Ακολουθώντας λοιπόν τα προστάγματα της θρησκείας του, αλλά και τη φωνή της συνείδησής του ξεκινά το ταξίδι του προς τη λύτρωση…

Οι μονές στη χώρα μας και συγκεκριμένα στη Δυτική Μεσσηνία αποτελούν σημαντικά προσκυνήματα και σταθμοί στα θρησκευτικά ταξίδια των ανθρώπων. Κτισμένες σε ιδιαίτερες και πανέμορφες τοποθεσίες, συχνά πάνω σε αρχαίους ναούς και ιερά, οι μονές και τα μοναστήρια-σύμβολα της προσπάθειας υπέρβασης του επίγειου βρίσκονται άλλοτε «κρεμασμένες» σε απόκρημνους βράχους πάνω από φαράγγια, κι άλλες με φρουριακή αρχιτεκτονική θυμίζοντας κάστρα άλλων εποχών.

Στα καθολικά, στις βιβλιοθήκες και στα μουσεία τους φυλάσσουν τοιχογραφίες, λείψανα αγίων, κινητές εικόνες, χειρόγραφα, βιβλία και κειμήλια με ανυπολόγιστη αξία. Η Μονή του Ιερά Μονή Βουλκάνου και η Ιερά μονή της  Παναγιάς Δημιοβίτισσας είναι μερικά μόνο χαρακτηριστικά παραδείγματα.

ΟΙ ΙΕΡΕΣ ΜΟΝΕΣ ΤΗΣ ΜΗΤΡΟΠΟΛΗΣ ΜΕΣΣΗΝΙΑΣ

• Ιερός Μητροπολιτικός Ναός Υπαπαντής του Χριστού Καλαμάτας: Κατασκευάσθηκε το 1856, υπέστη μεγάλες ζημιές με το σεισμό του 1986 και ανακαινίσθηκε. Βρίσκεται κάτω από το Φράγκικο κάστρο της πόλης, κοντά στη Μονή Καλογραιών. Φιλοξενεί την εικόνα της Παναγίας βρεφοκρατούσας τον Κύριο, που βρέθηκε στα χρόνια της τουρκοκρατίας.
• Ι.Μ. Bουλκάνου: Από τις αρχές του 17ου αι. στέκεται στο όρος Αγ. Βασίλειος Ἰθώμης σε υψόμετρο 550 μ, ανάμεσα στα χωριά Βαλύρας και Αρχαίας Μεσσήνης, όπου φυλάσσεται η θαυματουργή, κηρομάστιχη εικόνα της Παναγίας ή οδηγήτριας ἡ Βουλκανιώτισσας καθώς και τα λείψανα των Αγίων Ηλία Αρδούνη και Αγ. Ιωάννου Μονεμβασιώτου.
• Ι.Μ. Βουλκάνου – παλαιά μονή: Αρχαιότατο κτίσμα με εξαιρετικές τοιχογραφίες του 16ου-17ου αι. όπου φυλάσσεται η θαυματουργή εικόνα της Παναγίας ή Οδηγήτριας ἡ Βουλκανιώτισσας και το οστεοφυλάκιο κεκοιμημένων μοναχών.
• Ι.Μ. Αγίου Κωνσταντίνου και Ελένης Καλογραιών Καλαμάτας: Η γυναικεία κοινοβιακή μονή ιδρύθηκε το 1796 κι είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με τον κοινωνικό ιστό της πόλης. Κυριότερο διακόνημα των μοναχών είναι η παραγωγή φημισμένων μεταξωτών μαντηλιών και ειδών. Εκεί φυλάσσεται η κτητορική εικόνα του Αγίου Κωνσταντίνου, καθώς και η θαυματουργή εικόνα της Παναγίας της Δημιοβίτισσας.
• Ι.Μ. Παναγιάς Δημιοβίτισσας: Η γυναικεία Κοινοβιακή Μονή είναι 15 χλμ. ανατολικά της Καλαμάτας κοντά στο χωριό Ελαιοχώριο, σε υψόμετρο 1000μ. Ιδρύθηκε πριν από την άλωση της Κωνσταντινουπόλεως και καταστράφηκε πολλές φορές. Στις 2 και 13 Σεπτεμβρίου αντίστοιχα, γίνονται οι κάθοδος και άνοδος της κτητορικής εικόνας της Θεοτόκου Βρεφοκρατούσης τον Κύριο «εσφαγμένη» από ασεβή, με αληθινό αίμα στο σημείο του πλήγματος.
• Ι.Μ. Αγίας Τριάδος: Στην πλαγιά του όρους Καλάθι, ΝΑ της Καλαμάτας, βρίσκεται η παλαιά πατριαρχική και σταυροπηγιακή μονή που προσαρτήθηκε στην παρακείμενη Δήμιοβα. Μονή του τέλους του 17ου αι., όπου φυλάσσεται το ξυλόγλυπτο τέμπλο του Ανδρέα Κορωναίου.
• Ι.Μ. Βελανιδιάς: Βρίσκεται 5χλμ ΒΑ της Καλαμάτας. Μονή μετάνοιας του Παπαφλέσσα και ορμητήριο του στα χρόνια της Ελληνικής Επαναστάσεως. Κατά τη Γερμανική κατοχή χάθηκε η θαυματουργή Εικόνα της Παναγίας της Βελανιδιάς.

• Ι.Ν. Αγίων Αποστόλων: πλησίον του Ιερού Μητροπολιτικού Ναού της Υπαπαντής, ο μικρός βυζαντινός ναός του 13ου αι., αποτελεί το σύμβολο για την πόλη καθώς εδώ έγινε η Δοξολογία των ελευθερωτών της Καλαμάτας στις 23/3/1821.
• Ι.Μ. Γαρδικίου: Η γυναικεία μονή του 14ου αι. με προσθήκες του 16ου αι.. βρίσκεται στο Γαρδίκι 12 χιλιόμετρα ΒΑ της Καλαμάτας. Αποτέλεσε ορμητήριο των αγωνιστών του 1821. Το καθολικό της μονής διατηρεί έναν από τούς ωραιότερους τρούλους της μεταβυζαντινής θολοποιίας.
• Ι.Μ. Κοιμήσεως Θεοτόκου «Ελληνικών»: Μονή του 14ου αι. που χτίστηκε πάνω σε ερείπια αρχαίου ναού, κοντά στο χωριό Άνθεια. Εκεί φυλάσσεται η τοιχογραφία της Ζωοδόχου Πηγής και μια αξιόλογη τοιχογραφία του Μυστικού Δείπνου του 13ου αι.
• Ι.Μ. Κοιμήσεως Θεοτόκου «Χρυσοκελλαριάς»: Βρίσκεται κοντά στην Κορώνη, επί της επαρχιακής οδού Χαρακοποιού – Φοινικούντας. Μονή του 17ου αι. αναδείχθηκε Σταυροπηγιακή τον 18ο αι., καταστράφηκε από τον Ιμπραήμ.
• Ι.Π. Παναγιάς Ελεήστριας Κορώνης: Ο προσκυνηματικός ναός με θαυματουργή ανάγλυφη εικόνα της Παναγίας, της Σταύρωσης και του Ευαγγελιστή Λουκά, βρίσκεται στο ενετικό κάστρο της Κορώνης πάνω από την ακτή «Ζάγκα». Φυλάσσονται εκεί ανάγλυφες εικόνες της Παναγίας, το Σταυρωμένου Κυρίου και το Ευαγγελιστή Λουκά.
• Ι.Π. Παναγιάς Σγράπας Πύλου: Ναός με θαυματουργή εικόνα της Παναγίας και βρίσκεται κοντά στο χωριό Γιάλοβα της Πύλου. Η ιερή εικόνα βρέθηκε το 1890, είναι παλαιότατη κι εκεί όπου βρέθηκε υπήρχε ναός από τα χρόνια της Φραγκοκρατίας ο οποίος κατεστράφη ολοσχερώς το 1886.
• Ι.Η. προφήτου Ιωήλ Καλαμάτας: Βρίσκεται στην άκρη της Καλαμάτας, στην περιοχή «Φαρές». Επρόκειτο για ησυχαστήριο μοναζουσών.
• Ι.Μ. Οσίας Μαρίας της Αιγυπτίας (Σαμαρίνα): Καθολικό αρχαιότατης γυναικείας μονής κοντά στο χωριό Καλογερόραχη. Εξαιρετικό αρχιτεκτόνημα σέ περιοχή με πολλά αξιόλογα Βυζαντινά μνημεία, το οποίο διατηρείται σε πολύ καλή κατάσταση.
• Ι.Μ. Μεταμορφώσεως του Σωτήρος – Ανδρομονάστηρο: Μονή του 13^ου αι., κοντά στο χωριό Πετράλωνα, 5χμ από την Αρχαία Μεσσήνη, όπου κάτω από το Άγιο βήμα αναβλύζει νερό πού χύνεται στον παρακείμενο ποταμό.
• Ι.Μ. Κοιμήσεως Θεοτόκου Μαρδακίου Νεδούσης: Κτίσμα του 16ου αι. με εξαιρετικά διατηρημένο καθολικό ιστορημένο με άριστες αγιογραφίες και εξαιρετικές τοιχογραφίες του 17ου αι., είναι σε βουνοκορφή του Ταϋγέτου κοντά στο χωριό Νέδουσα. Εκεί, φυλάσσεται η θαυματουργή εικόνα της Παναγίας Μαρδακιώτισσας.
• Ι.Μ. Αγ. Ιωάννου Προδρόμου «Μελέ» Αρτεμισίας: Είναι στο όρος Ταΰγετος, πολύ κοντά στο χωριό Αρτεμισία. Διαθέτει εξαιρετικά διατηρημένο καθολικό ιστορημένο με άριστες αγιογραφίες.
• Ι.M. Παναγιάς Σιδηρόπορτας Καρβελίου: Μεταβυζαντινό μνημείο του 16ου αι. στο όρος Ταΰγετος, κοντά στο χωριό Καρβέλι. Μετόχι της είναι ο ναός Αγίας Βαρβάρας Κάμπου Αβίας.
• Ι.Ν. Αγ. Χαραλάμπη – Κοιμητηρίου Καλαμάτας: Εξαιρετικής αρχιτεκτονικής και τοιχοποιίας, ο ναός βρίσκεται στο ιερό βήμα του ναού Κοιμήσεως Θεοτόκου, στο κοιμητηρίου της Καλαμάτας. Κτίσμα του 11ου αι, κι ένας από τούς ελάχιστους διώροφους ναούς της χώρας.
• Ι.Ν. Αγ. Χαραλάμπη – «στη σπηλιά» Κουταλά Καλαμάτας: Σπηλαιώδης ναός, παλαιό ασκητήριο της άλλοτε ακμάζουσας μονής προφ. Ηλία, 5χμ ΒΑ της Καλαμάτας, κοντά στον οικισμό Κουταλά. Κοσμείται από τοιχογραφίες του 17ου αι..
• Κατακόμβη Αγ. Ονουφρίου Μεθώνης: Είναι έξω από την πόλη της Μεθώνης. Οι τάφοι είναι λαξεμένοι στο βράχο. Εγκαταλελειμμένο μνημείο, χρησιμοποιήθηκε ως μαντρί!
• Ι.Ν. Αγ. Βασιλείου Μεθώνης: Παλαιός βυζαντινός ναός, του 10 αι. σε μεταβατικό ρυθμό ναοδομίας, είναι στα περίχωρα της Μεθώνης. Δεν σώζονται τοιχογραφίες.

Ενορίες στην Καλαμάτα

• Ιερός Ναός Υπαπαντής του Χριστού πολιούχος Καλαμάτας
• Ιερός Ναός Αγίας Τριάδας
• Ιερός Ναός Αγίας Αικατερίνης Νησάκι
• Ιερός Ναός Αγίου Νικολάου Φλαριού
• Ιερός Ναός Αγίου Κωνσταντίνου και Αγίας Ελένης Καλυβίων
• Ιερός Ναός Αγίου Δημητρίου Αρκάδων
• Ιερός Ναός Αγίου Δημητρίου Κοκορόγιαννη
• Ιερός Ναός Αναστάσεως του Χριστού Ανατολικής Παραλίας
• Ιερός Ναός Αναλήψεως του Χριστού Δυτικής Παραλίας –
• Ιερός Ναός Γεννήσεως της Θεοτόκου Φαρών
• Ιερός Ναός Αγίου Γεωργίου
• Ιερός Ναός Κοιμήσεως της Θεοτόκου κοιμητηρίου
• Ιερός Ναός Παμμεγίστων Ταξιαρχών
• Ιερός Ναός Αγίου Ιωάννη Χρυσοστόμου παλαιού στρατοπέδου
• Ιερός Ναός Αγίου Ιωάννη Προδρόμου Παλαιάς Αγοράς

* Οι ενορίες της Καλαμάτας περιλαμβάνουν πλήθος παρεκκλησιών μέσα στην πόλη της Καλαμάτας και εκτός της πόλεως.

με πληροφορίες από το αρχείο του Ι.Ν. Αναλήψεως του Χριστού