Αρχαιολογική έρευνα για την πρώιμη παρουσία των Ρομά ξεκίνησε στη Μεθώνη

Μια πρωτοποριακή αρχαιολογική και ανθρωπολογική έρευνα βρίσκεται σε εξέλιξη από τον Ιούνιο στη Μεθώνη, με στόχο τη διερεύνηση της πρώιμης ιστορίας των Ρομά στην Ευρώπη. Η επιφανειακή και γεωφυσική έρευνα διεξάγεται σε ακατοίκητη περιοχή βόρεια του οικισμού της Μεθώνης, στο πλαίσιο του διεθνούς προγράμματος «Πρώιμη Αρχαιολογία των Ρομά» (E.R.A.: Early Romani Archaeologies), το οποίο συνδυάζει την αρχαιολογία, την εθνογραφία, την ιστορία και την εκπαίδευση.

Πρόκειται για ένα διεπιστημονικό εγχείρημα που φέρνει κοντά επιστήμονες από διαφορετικά πεδία, όπως ανθρωπολόγους, αρχαιολόγους, ιστορικούς, γλωσσολόγους και εκπαιδευτικούς, καθώς και μέλη της κοινότητας των Ρομά, τόσο σε εθνικό όσο και σε τοπικό επίπεδο. Την επιστημονική διεύθυνση του έργου έχει ο καθηγητής ανθρωπολογίας του Πανεπιστημίου της Νότιας Καρολίνας, Dr. Jonah Steinberg, με συνεργάτες τον αρχαιολόγο Dr. Scott van Keuren (Πανεπιστήμιο Βερμόντ) και τη Dr. Βασιλική Κουτραφούρη (Πανεπιστήμιο Εδιμβούργου).

Η έρευνα υλοποιείται σε συνεργασία με την Εφορεία Αρχαιοτήτων Μεσσηνίας, υπό την εποπτεία της προϊσταμένης της Εφορείας, Δρ. Ευαγγελίας Μηλίτση – Κεχαγιά, και με υπεύθυνες τις αρχαιολόγους Δρ. Κωνσταντίνα Γερολύμου και Ιωάννα Αγγελοπούλου.

Το πρόγραμμα E.R.A. φιλοδοξεί να φωτίσει τις άγνωστες πτυχές της ιστορίας και της πολιτιστικής κληρονομιάς των Ρομά, της μεγαλύτερης μειονοτικής κοινότητας της Ευρώπης. Παράλληλα, αναδεικνύει τη σημασία της πολιτισμικής ποικιλομορφίας και της καταγραφής μιας απειλούμενης γλώσσας ινδικής προέλευσης, της Ρομανί, η οποία παραμένει σε μεγάλο βαθμό ανεξερεύνητη.

Η εστίαση στη Μεθώνη μόνο τυχαία δεν είναι: οι Ρομά ζουν στη νότια Πελοπόννησο για περισσότερους από επτά αιώνες, με την περιοχή της Μεσσηνίας να φιλοξενεί έως σήμερα μία από τις πιο σημαντικές κοινότητες απογόνων των πρώτων εποίκων από την Ινδία. Παρά τη μακραίωνη παρουσία τους, η πρόσβασή τους στην ιστορική και πολιτιστική τους κληρονομιά παραμένει περιορισμένη.

Στόχος της αρχαιολογικής έρευνας είναι ο εντοπισμός ενός από τους παλαιότερους και καλύτερα τεκμηριωμένους οικισμούς Ρομά στην Ευρώπη, που σύμφωνα με ιστορικές πηγές χρονολογείται ήδη από τις αρχές του 14ου αιώνα. Οι επιστήμονες προσπαθούν να εντοπίσουν υλικά κατάλοιπα που τεκμηριώνουν την παρουσία και τις δραστηριότητες των Ρομά στην περιοχή, με έμφαση στη μεταλλουργία – επάγγελμα που παραδοσιακά συνδέεται με τις κοινότητες αυτές, ειδικά στα ενετικά λιμάνια.

Η έρευνα διεξάγεται με σύγχρονες τεχνολογικές μεθόδους όπως φωτογραφίσεις με drone, τηλεπισκοπικές αναλύσεις (LiDAR), γεωραντάρ και μαγνητομετρία, με τη χρηματοδότηση να προέρχεται από τα Πανεπιστήμια της Νότιας Καρολίνας και του Βερμόντ.

Η προσπάθεια αυτή δεν αποτελεί μόνο μία σημαντική συμβολή στην αρχαιολογική επιστήμη, αλλά και ένα βήμα προς την κατανόηση και ανάδειξη της πολιτιστικής κληρονομιάς ενός λαού που συχνά παραμένει στο περιθώριο των επίσημων ιστορικών αφηγήσεων.