Φαινόμενο Ντάνινγκ-Κρούγκερ

Όλοι ξέρουμε κάποιον που νομίζει πως είναι πιο έξυπνος από όσο είναι. Αλλά πριν κρίνετε, καλύτερα να ελέγξετε αν δεν ανήκετε στο φαινόμενο Ντάνινγκ-Κρούγκερ.

Η θεωρία γι αυτό το φαινόμενο αναπτύχθηκε από τους Ντέιβιντ Ντάνινγκ και Τζάστιν Κρούγκερ στο Πανεπιστήμιο του Κορνέλ. Βρήκαν πως αυτή η γνωστική προκατάληψη εμφανίζεται όταν οι άνθρωποι αδυνατούν να αξιολογήσουν επαρκώς το επίπεδο των ικανοτήτων τους- ή των ανικανοτήτων τους- σε μια δουλειά και θεωρούν ότι είναι πιο ικανοί από ό, τι στην πραγματικότητα.

Η θεωρία είναι επίσης γνωστή ως «Mount Stupid». Σύμφωνα με το λεξικό, Mount Stupid είναι «όταν έχεις αρκετή γνώση για ένα ζήτημα για να μιλήσεις γι αυτό, χωρίς την σοφία να μαζέψεις όλα τα γεγονότα ή να διαβάσεις για το θέμα.»

Ωστόσο, το Φαινόμενο Ντάνινγκ-Κρούγκερ έχει μελετηθεί διεξοδικά από ψυχολόγους και δεν είναι κάποια ψεύτικη θεωρία. Τι είναι το Φαινόμενο Ντάνινγκ-Κρούγκερ; Αυτή η ψυχολογική προκατάληψη, όπου ένα άτομο πιστεύει ότι είναι πιο έξυπνο και πιο ικανό από ό, τι είναι στην πραγματικότητα, για πρώτη φορά αναγνωρίστηκε από τους Ντάνινγκ και Κρούγκερ στη μελέτη τους το 1999 «Ανικανότητα και Άγνοια: Πως οι δυσκολίες στην αναγνώριση της ανικανότητας κάποιου οδηγούν σε μεγάλες αυτό-αξιολογήσεις».

Στην ουσία, δείχνει πως οι άνθρωποι με χαμηλές ικανότητες δεν έχουν την απαραίτητη κριτική ικανότητα και αυτογνωσία για να αναγνωρίσουν το επίπεδο των ικανοτήτων τους. Αυτό τους οδηγεί στο να έχουν μια ανώτερη άποψη της ικανότητας και τις γνώσεις τους. Με απλά λόγια, αυτό συμβαίνει «όταν οι άνθρωποι είναι πολύ χαζοί για να γνωρίζουν πόσο ανόητοι είναι.»

Πως ο Ντάνινγκ και ο Κρούγκερ εξέτασαν την υπόθεση;

Όταν οι Ντέιβιντ Ντάνινγκ και Τζάστιν Κρούγκερ ανέπτυξαν την θεωρία τους οι συμμετέχοντες υποβλήθηκαν σε εξετάσεις χιούμορ, λογικής, επιστήμης και γραμματικής. Διαπίστωσαν ότι αυτοί που είχαν τις καλύτερες επιδόσεις υποτιμούσαν την ικανότητά τους. Αντιστρόφως, αυτοί που τα πήγαν χειρότερα πίστευαν πως τα είχαν πάει πολύ καλά. Διαπίστωσαν ότι σε κάθε τομέα όπου εξετάστηκαν, καθώς η γνωστική τους ικανότητα επιδεινώνονταν, το ίδιο έκανε και η ικανότητα του συμμετέχοντος να αξιολογήσει τις ικανότητες του.

Σε ένα συγκεκριμένο πείραμα, ρώτησαν τους συμμετέχοντες αν ήταν εξοικειωμένοι με ορισμένες τεχνολογικές επιστημονικές έννοιες. Το κόλπο ήταν πως κάποιοι όροι ήταν εντελώς φτιαχτοί και ψεύτικοι. Διαπίστωσαν πως, «Ένας καλός αριθμός ισχυρίστηκε ότι ήταν εξοικειωμένος με πραγματικούς όρους όπως η κεντρομόλος δύναμη και το φωτόνιο. Αλλά ενδιαφέρον όμως είναι ότι επίσης ισχυρίστηκαν πως είχαν εξοικείωση με έννοιες που ήταν εντελώς φτιαχτές όπως οι πλάκες της παράλλαξης, το υπερλιπίδιο και η χολαρίνη.»

Τι ανακάλυψαν;

Οι Ντάνινγκ και Κρούγκερ ανακάλυψαν πως η πιο επικίνδυνη κατάσταση είναι όταν οι άνθρωποι έχουν κάποια γνώση για ένα θέμα από όταν δεν ξέρουν τίποτα γι αυτό. Αυτό είναι κάτι που το γνωρίζουμε εδώ και πολλές γενιές. Η φράση «Η ημιμάθεια είναι επικίνδυνο πράγμα» αποδίδεται ευρέως στον Αλεξάντερ Πόουπ που το έγραψε στο «An Essay on Criticism» το 1709. Όπως είπε και ο κωμικογράφος Τζος Μπίλλινγκς: «Δεν είναι αυτό που δεν γνωρίζεις το οποίο σε οδηγεί σε μπελάδες. Είναι αυτό που είσαι σίγουρος πως δεν είναι έτσι.»

Δυστυχώς, δεν υπάρχει εύκολη λύση στο πρόβλημα.

Ο Ντάνινγκ επισήμανε πως «για να αναγνωρίσουν οι αδύνατοι συμμετέχοντες την ανικανότητα τους πρέπει να κατέχουν την εμπειρογνωμοσύνη που τους λείπει.» Οι Ντάνινγκ και Κρούγκερ έδειξαν πως καθώς αρχίζεις να μαθαίνεις περισσότερα για ένα θέμα ή να εξειδικεύεσαι περισσότερο σε κάτι, αρχίζεις να αξιολογείς την ικανότητα σου λιγότερο ευνοϊκά. Γνωρίζεις όλα όσα δεν ξέρεις για ένα θέμα. Πρόκειται για μια εντελώς διαφορετική γνωστική προκατάληψη γνωστή ως «Σύνδρομο του απατεώνα».

Πως το Φαινόμενο Ντάνινγκ-Κρούγκερ μπορεί να γίνει επικίνδυνο

Ενώ είναι αρκετά αστείο να βλέπεις κάποιον να γελοιοποιεί τον εαυτό του, το φαινόμενο Ντάνινγκ-Κρούγκερ μπορεί στην πραγματικότητα να γίνει επικίνδυνο. Για παράδειγμα, οι γιατροί έχουν ανακαλύψει πως οι ηλικιωμένοι άνθρωποι αρνούνται να κάνουν ασκήσεις για να ανακουφίσουν τον πόνο, ακόμα και αν αυτή είναι η πιο αποτελεσματική μέθοδος για την θεραπεία του. Αυτό γίνεται επειδή λανθασμένα πιστεύουν πως η σωματική δυσφορία που νιώθουν μετά την άσκηση είναι σημάδι ότι έκαναν χειρότερη την κατάσταση τους. Σε ένα ακόμα πιο σοβαρό παράδειγμα, μητέρες στην Ινδία μερικές φορές δεν δίνουν νερό στα βρέφη που υποφέρουν από διάρροια επειδή πιστεύουν ότι το πολύ νερό είναι αυτό που την προκαλεί.

Στις οικονομικές καταστάσεις, οι επιπτώσεις της προκατάληψης είναι επίσης σοβαρές. Μελέτες έχουν δείξει πως η οικονομική κρίση του 2008 (Αμερική) προκλήθηκε από χρηματοδότες με υπερβολική αυτοπεποίθηση και καταναλωτές που δεν είχαν τις οικονομικές γνώσεις που νόμιζαν πως είχαν.

Τελικές σκέψεις

Φυσικά, είναι πολύ δύσκολο να ξέρεις πως δεν ξέρεις κάτι. Για παράδειγμα, αν δεν ξέρεις τους κανόνες της γραμματικής, πως θα αντιληφθείς ότι τους έχεις παραβεί; Πιθανώς όλοι έχουμε τομείς τους οποίος νομίζουμε ότι καταλαβαίνουμε περισσότερο από ό, τι στην πραγματικότητα, ή νομίζουμε ότι έχουμε περισσότερες ικανότητες σε κάτι. Αλλά ίσως πρέπει να ελέγξουμε τα δεδομένα μας πριν πούμε την γνώμη μας.

ΠΗΓΗ

του Ηρακλή Φίλιου

Το κακό δεν το δημιούργησε ο Θεός. Ο Μ. Βασίλειος αφιερώνει ολόκληρο έργο του σ’ αυτό το θέμα. Η ασθένεια, ο πόνος, η φθορά, ο θάνατος, δεν προέρχονται από τη θεία βούληση. Υφίστανται όμως. Κι αυτό, ομολογώ πως αποτελεί μεταφυσικό αδιέξοδο που εξουθενώνει τον άνθρωπο. Και τότε ο πόνος βαθαίνει. Γιατί να υπάρχει το κακό;

Δεν είναι θέμα πολλών ή λίγων σειρών για να ψηλαφηθεί το ζήτημα του κακού. Ο θάνατος είναι αδίδακτη ύλη θα πει η Κική Δημουλά. Αν ο θάνατος είναι αδίδακτη ύλη, τότε το κακό τί είναι; Είναι βαριά πράγματα αυτά. Ακόμη και από άποψη ποιμαντικής, δεν κατορθώνεται το τόλμημα της ισχυρής βεβαίωσης πως ναι, ο θάνατος πατείται. Αυτό είναι άλλης φύσεως ζήτημα. Είναι θέμα σχέσης, θέμα εμπειρίας. Πώς να πείσεις για το αφύσικο του θανάτου; Έτσι μιλάει ο Γρηγόριος Νύσσης για τον θάνατο. Τον μειώνει, δεν τον δέχεται, τον τοποθετεί σε απομόνωση. Είναι δύσκολα θέματα αυτά. Δεν αρκούν λόγια, εκφράσεις, σκέψεις. Γιατί, ακόμη και μετά από τους έλλογους προβληματισμούς, τα μεταφυσικά αυτά ερωτήματα βασανίζουν την ανθρώπινη ύπαρξη, η οποία περισσότερο γεύεται τον άκτιστο Θεό, το Σώμα και Αίμα του Χριστού, παρά συμμετέχει στον μεταφυσικό οπτιμισμό των Πατέρων.

Ας σταθούμε στο ευαγγέλιο. Στο ευαγγέλιο της Κυριακής (Ιω. 9, 1 – 38). Ο λόγος του Χριστού παίρνει πολύ βάρος από τον ανθρώπινο πόνο. Εξάλλου, είναι δυνατόν Εκείνος που είναι η Ζωή να υπόσχεται καταστάσεις μακράν της αληθινής ζωής, της αιώνιας ζωής και χαράς; Ο Χριστός αντιστέκεται στις δυνάμεις που υπενθυμίζουν πόσο φθαρτός είναι ο άνθρωπος. Ναι μεν παραδέχεται πως δεν προέρχεται από τούτο τον κόσμο, όμως στον κόσμο αυτό ζει και κινείται. Και ο κόσμος αυτός είναι φθαρτός, τείνει στην αλλοίωση, στην έλλειψη. Το βλέπουμε στο ευαγγέλιο της Κυριακής. Εκεί, θεραπεύει έναν τυφλό. Έναν άνθρωπο που κληρονόμησε την αμαρτία, το κακό. Είναι ένας τυφλός. Ένας άνθρωπος χωρίς φως. Ασθενεί. Ασθενεί διότι κληρονόμησε ότι συμπαρέσυρε μαζί της η ανθρώπινη αποστασία από τον Θεό Δημιουργό.

Ο Χριστός δεν κλείνει τα μάτια όμως μπροστά στον ανθρώπινο πόνο. Μπορεί να παραδέχεται πως ο διάβολος αλωνίζει στον κόσμο τούτο, όμως με τη θεραπεία δείχνει την αληθινή ζωή, όπου στη Βασιλεία του Θεού δεν υφίσταται πόνος και δάκρυα. Αυτός είναι ο κόσμος του Θεού. Το τέλος του θανάτου, η καταδίκη του διαβόλου, η διάλυση του κακού. Αυτά δεν είναι εύκολα πράγματα. Θέλουν κόπο, θέλουν σχέση, θέλουν εμπειρία, θέλουν καλλιέργεια της σχέσης. Ε, αυτή η σχέση είναι η σχέση Θεού και ανθρώπου. Και ο Θεός γνωρίζεται μέσα από τον Υιό Του. Δεν μπορεί ο άνθρωπος ξαφνικά να αρχίσει να πιστεύει, να ελπίζει, εάν δεν συνάψει σχέση με τον Θεό.

Στη ζωή της ορθόδοξης πνευματικότητας συναντάται ένα παράδοξο. Η λογική δεν μπορεί να προσεγγίσει, να αγγίξει και να ερμηνεύσει τα μυστήρια του Θεού. Πράγματα που τίθενται πάνω από τις δυνάμεις του ανθρώπου, έρχονται να βεβαιωθούν, να επιβεβαιωθούν μέσα από την εμπειρία που δημιουργεί η σχέση με τον Θεό. Αν δεν υπάρξει συνάντηση προσώπων, δεν υπάρχει βίωση όλων των άρρητων και ανερμήνευτων αισθησιοκρατικά. Δεν αρκεί ούτε ο Καρτέσιος, ούτε ο Berkeley για να ερμηνεύσουν τα άδηλα. Χρειάζεται σχέση. Συνάντηση προσώπων. Του ανθρώπου και του Χριστού. Μόνο η σχέση αυτή βεβαιώνει όλα όσα δεν μπορεί η ανθρώπινη φύση να ερμηνεύσει και αποδείξει.

Ο Χριστός συνάπτει σχέση με τον τυφλό. Συγκινείται μπροστά στον ανθρώπινο πόνο. Θεραπεύει. Δεν αφήνει, ακόμη και κατά την επίγεια Του παρουσία, το κακό να συμπαρασύρει τον άνθρωπο στην απελπισία. Θεραπεύει. Πλησιάζει τον τυφλό, τον κάθε τυφλό και του δίνει υγεία, κυριαρχώντας στον πόνο, κυριαρχώντας στην ασθένεια. Βέβαια, η πνευματική τύφλωση είναι βαθύτερη. Έχει προεκτάσεις. Τραυματίζει το ανθρώπινο πρόσωπο. Κινείται αντίθετα προς την κίνηση του Θεού. Κακότητα, μνησικακία, φθόνος, όλα αυτά τυφλώνουν την ψυχή του ανθρώπου. Ο άνθρωπος γίνεται εμπαθής, οι κακοί λογισμοί χτυπάνε το νου, την καρδιά, ο άνθρωπος τους καλωσορίζει, αναπαύεται σ’ αυτούς, τους επιδιώκει, επιδιώκει την έμπρακτη εκδήλωση τους, τυφλώνεται πνευματικά. Ζει σε σκοτάδι. Ζει σε λήθαργο. Πουθενά Χριστός, πουθενά φως, πουθενά μετάνοια, μάλλον πουθενά η υποψία της μετάνοιας, γιατί η μετάνοια έχει βάρος.

Ο Χριστός θεραπεύει. Δεν υπάρχει άλλη θεραπεία στις δυνάμεις της χαοτικής φθοράς. Καμία φιλοσοφία, θεωρία, ανατολική θρησκεία, δεν θα προσφέρει στον άνθρωπο τη βεβαίωση του πατήματος του θανάτου, επομένως και του κακού. Η θεραπεία έρχεται από ένα πρόσωπο. Το γλυκύτατο πρόσωπο του Χριστού. Από καμία ιδέα και στοχασμό. Αυτά αποδεικνύουν ολοένα και περισσότερο το αφασιακό τους ατελεύτητο. Η θεραπεία της κάθε ασθένειας είναι δύσκολη υπόθεση. Δεν είναι μαγική εργασία. Είναι όμως εργασία μυσταγωγική. Έρχεται μέσα από τη συνάντηση των προσώπων. Ο άνθρωπος συναντά τον Θεό. Ο Θεός συναντά τον άνθρωπο. Τα υπόλοιπα βιώνονται στο μυστήριο της Θείας Ευχαριστίας. Και τότε, ναι, ο θάνατος πατείται.

    Πρεσβύτερος Ηρακλής Φίλιος (Βαλκανιολόγος, Θεολόγος)

Κληρικός Ι.Μ. Σταγών και Μετεώρων

Χαρακτηριστικά έξυπνων ανθρώπων

Κάποιοι από αυτούς απάντησαν με βάση την προσωπική τους εμπειρία, ενώ άλλοι απλά προσπάθησαν να υποθέσουν. Πολλές από τις απαντήσεις ταίριαζαν απόλυτα με τις απαντήσεις που θα έδιναν και οι επιστήμονες.

Δείτε παρακάτω τα 11 κοινά χαρακτηριστικά των πολύ έξυπνων ανθρώπων.

1. Είναι πολύ προσαρμοστικοί.

Πολλοί χρήστες του Quora τόνισαν, ότι οι ευφυείς άνθρωποι είναι ευέλικτοι και μπορούν να προσαρμοστούν καλά σε διαφορετικά περιβάλλοντα. Η Ντόνα Χάμετ γράφει, ότι οι ευφυείς άνθρωποι μπορούν να προσαρμοστούν “δείχνοντας ότι όλα μπορούν να γίνουν ανεξάρτητα από τα εμπόδια ή τις δυσκολίες που υπάρχουν γύρω τους.”

Μια πρόσφατη ψυχολογική έρευνα υποστηρίζει ακριβώς αυτό. Η ευφυία εξαρτάται από το πόσο είναι κάποιος ικανός να αλλάξει την συμπεριφορά του για να ταιριάξει καλύτερα με το περιβάλλον.

2. Καταλαβαίνουν, ότι είναι πολλά αυτά που δεν ξέρουν.

Οι έξυπνοι άνθρωποι παραδέχονται, ότι δεν γνωρίζουν κάποιο συγκεκριμένο θέμα. Όπως γράφει ο Τζιμ Γουίνερ, οι έξυπνοι άνθρωποι δεν φοβούνται να πουν “αυτό δεν το ξέρω.” Αν δεν ξέρουν κάτι, μπορούν να το μάθουν.

Η παρατήρηση του Γουίνερ υποστηρίζεται από την κλασική έρευνα του Τζάστιν Κρούγκερ και του Ντέιβιντ Ντάνινγκ, στην οποία διαπίστωσαν, ότι όσο λιγότερο έξυπνος είναι κάποιος τόσο περισσότερο υπερεκτιμά τις γνωστικές του ικανότητες.

3. Έχουν ακόρεστη περιέργεια.

Ο Άλμπερτ Αϊνστάιν είχε πει: “Δεν έχω κάποιο ιδιαίτερο ταλέντο, απλά είμαι παθιασμένα περίεργος.”

Μια έρευνα που δημοσιεύτηκε το 2016 υποστηρίζει, ότι υπάρχει μια σύνδεση ανάμεσα στην ευφυΐα της παιδικής ηλικίας και το πόσο ανοιχτοί είμαστε σε καινούργιες εμπειρίες, το οποίο ισούται με την πνευματική περιέργεια στην ενήλικη ζωή.

4. Είναι ανοιχτόμυαλοι.

Οι έξυπνοι άνθρωποι δεν αποκλείουν τον εαυτό τους από καινούργιες εμπειρίες ή ιδέες. Ο Χάμετ γράφει “οι έξυπνοι άνθρωποι είναι διατεθειμένοι να αποδεχτούν και να σκεφτούν καινούργιες ιδέες έχοντας το μυαλό τους ανοιχτό.

Οι ψυχολόγοι υποστηρίζουν, ότι οι ανοιχτόμυαλοι άνθρωποι, που ψάχνουν για διαφορετικές απόψεις και αντιλήψεις, τείνουν να έχουν μεγαλύτερες βαθμολογίες σε διαγωνίσματα και τεστ.

Ταυτόχρονα, οι έξυπνοι άνθρωποι είναι προσεκτικοί με το ποιες ιδέες θα υιοθετήσουν.

5. Απολαμβάνουν την δική τους παρέα.

Ο Ντίπανκαρ Τρέχαν επισημαίνει, ότι οι ευφυείς άνθρωποι τείνουν να είναι “πολύ ατομικιστές.”

Μια πρόσφατη έρευνα υποστηρίζει, ότι οι έξυπνοι άνθρωποι αντλούν λιγότερη ευχαρίστηση από το να αλληλεπιδρούν με τους φίλους τους σε σχέση με τους άλλους ανθρώπους.

6. Έχουν υψηλό αυτοέλεγχο.

Ο Ζόχερ Αλί γράφει, ότι οι έξυπνοι άνθρωποι μπορούν να ελέγξουν την παρορμητικότητα τους με το να κάνουν σχέδια, να ξεκαθαρίζουν τους στόχους τους, να εξερευνούν εναλλακτικές στρατηγικές και να σκέφτονται τις συνέπειες πριν ξεκινήσουν να κάνουν κάτι.

Σε μια έρευνα του 2009, οι επιστήμονες διαπίστωσαν, ότι υπάρχει σύνδεση ανάμεσα στην ευφυΐα και τον αυτο-έλεγχο.

7. Έχουν πολύ καλή αίσθηση του χιούμορ.

Η Αντβίτα Μπιχάνι επισημαίνει, ότι οι έξυπνοι άνθρωποι έχουν πολύ καλύτερη αίσθηση του χιούμορ.

Οι επιστήμονες συμφωνούν. Μια έρευνα διαπίστωσε, ότι οι άνθρωποι που έγραψαν τις πιο αστείες λεζάντες για καρτούν είχαν υψηλότερη βαθμολογία στην μέτρηση της λεκτικής νοημοσύνης.

8. Είναι ευαίσθητοι στις εμπειρίες των άλλων ανθρώπων.

Κάποιοι ψυχολόγοι υποστηρίζουν, ότι η ενσυναίσθηση, που είναι εναρμονισμένη με τις ανάγκες και τα συναισθήματα των άλλων, είναι το βασικό συστατικό της συναισθηματικής νοημοσύνης. Οι συναισθηματικά ευφυείς άνθρωποι δείχνουν μεγάλο ενδιαφέρον να μιλούν με καινούργιους ανθρώπους και να μαθαίνουν όσα περισσότερα μπορούν για αυτούς.

9. Μπορούν να συνδεθούν φαινομενικά άσχετες έννοιες.

Η Έιπριλ Αστόρια επισημαίνει “νομίζετε, ότι δεν υπάρχει καμία σύνδεση ανάμεσα στο σασίμι και το καρπούζι; Κάνετε λάθος! Και τα δυο τρώγονται ωμά και κρύα.”

Ο δημοσιογράφος Τσαρλς Ντάχιγκ υποστηρίζει, ότι τέτοιου είδους συνδέσεις είναι το σήμα κατατεθέν της δημιουργικότητας.

10. Είναι πολύ αναβλητικοί.

Ο Μαχές Γκαρκότι λέει, ότι οι πολύ έξυπνοι άνθρωποι χρονοτριβούν στις καθημερινές τους υποχρεώσεις, επειδή εργάζονται πάνω σε πιο σημαντικά πράγματα.

Ο ψυχολόγος Άνταμ Γκραντ υποστηρίζει, ότι η αναβλητικότητα είναι το μυστικό της καινοτομίας και αυτό ενστερνιζόταν απόλυτα και ο Στιβ Τζομπς.

11. Απασχολούν το μυαλό τους με σημαντικά ερωτήματα.

Σύμφωνα με τον Ραμ Κουμάρ απασχολούν πολύ το μυαλό τους με ερωτήματα σχετικά με το σύμπαν και το νόημα της ζωής. Πάντα ρωτάνε ποιο είναι το νόημα των πάντων.

Αυτή η υπαρξιακή σύγχυση ίσως είναι ο λόγος που οι πολύ έξυπνοι άνθρωποι είναι περισσότερο πιθανό να βιώσουν άγχος. Όπως αναφέρει ο Ντέιβιντ Γουίλσον, οι ευφυείς άνθρωποι είναι καλύτερα εξοπλισμένοι για να εξετάζουν τις καταστάσεις πολλές και διαφορετικές οπτικές, πράγμα που σημαίνει, ότι είναι πάντα ενήμεροι για το τι μπορεί να πάει στραβά.

Πηγή: www.newsone.gr