Προικισμένα σκυλιά από τη… διασταύρωση

Υπάρχουν σκυλιά που ζυγίζουν 2 κιλά και σκυλιά που ζυγίζουν 50 κιλά. Σκυλιά άσπρα, μαύρα, καφέ, ξανθά, κόκκινα, πολύχρωμα. Σκυλιά με κοντά και με μακριά μουσούδα, ή με μεγάλη ουρά. Τι κοινό έχει ένα Πομεράνιαν με έναν Μολοσσό; Με λίγα λόγια, γιατί υπάρχει τόσο μεγάλη ποικιλομορφία στα χαρακτηριστικά των σκύλων και, παρ’ όλο αυτά, ανήκουν στο ίδιο είδος; Οι κτηνίατροι δίνουν απαντήσεις σε αυτά τα ερωτήματα.

Αν κοιτάξουµε τους σκύλους που ζουν στον πλανήτη µας σε άγρια κατάσταση, όπως τα Ντίνγκο στην Αυστραλία, τα άγρια σκυλιά της Αφρικής και τους σκύλους της ερήμου Χαναάν, θα παρατηρήσουµε ότι έχουν πολλά κοινά σηµεία. Είναι όλα µεσόμορφου τύπου, µεσαίου µεγέθους, µε όρθια αυτιά, µεγάλο μήκος ρύγχους, μεσαίο μήκος τριχώματος κ.λπ. Αυτές οι φυλές είναι κοντύτερα από όλες στην αρχετυπική μορφή του σκύλου. Η φυσική αναπαραγωγή τους δεν βασίζεται στον τύπο ή στα χαρακτηριστικά τους, αλλά σε κριτήρια προσαρμοστικότητας στο φυσικό περιβάλλον και της επιβίωσης τους σε αυτό.
Γι΄ αυτό οι περισσότερες σημερινές φυλές δεν θα είχαν πιθανότητες να επιβιώσουν στη φύση και να αφήσουν απογόνους. Ας φανταστούμε ένα Τσιουάουα, ένα Πομεράνιαν, ένα Γιορκσάιρ Τεριέ να προσπαθούν να τραφούν και να αντιμετωπίσουν σε μια ζούγκλα τα άγρια θηρία. Ας αναλογιστούμε τι ποσότητες τροφής χρειάζεται ένα Μαστίφ 120 κιλών ή ένας σκύλος Αγίου Βερνάρδου που θα έπρεπε να ανταγωνιστούν ταλαντούχους κυνηγούς, όπως τα αιλουροειδή. Φανταστείτε ένα Πεκινουά ή ένα Αγγλικό Μπουλντόγκ να πρέπει να αναπτύξουν μεγάλη ταχύτητα για να προλάβουν το θήραμα τους. Είναι προφανές ότι µε τη φυσική αναπαραγωγή δεν θα υπήρχε αυτή η ποικιλομορφία στους σκύλους.
Αν αφήναμε όλες τις φυλές των σκύλων να αναμειχθούν ζευγαρώνοντας τυχαία µεταξύ τους και χωρίς την παρέμβαση των επιλογών του ανθρώπου, µετά από χρόνια πιθανότατα θα ξαναγύριζαν οι σκύλοι στους τύπους των αρχέγονων φυλών που περιγράψαμε στην αρχή.

Το περιβάλλον έχει επίσης παίξει κάποιο ρόλο. Για παράδειγμα, οι αρκτικές φυλές Σπιτς, τα ελκηθρόσκυλα στα οποία το πολικό κρύο επέβαλε την ύπαρξη πυκνού μονωτικού υποτριχώµατος, γιατί αλλιώς δεν θα μπορούσαν να επιβιώσουν. Ακριβώς το αντίθετο συνέβη στα πολύ θερμά κλίματα, όπως ήταν αναμενόμενο. Ούτε εδώ ήταν μια απλή τυχαία επικράτηση γονιδίων, αλλά ήταν οι µόνοι σκύλοι που κατάφερναν να επιβιώνουν στα διάφορα ακραία κλίματα και να αναπαράγονται.

Η ανθρώπινη παρέμβαση

Η συντριπτική πλειονότητα της ποικιλομορφίας του σκύλου είναι αποτέλεσμα της ανθρώπινης παρέμβασης. Βλέπουμε, λοιπόν, ότι µέσα από την επιλεκτική αναπαραγωγή ο άνθρωπος κατάφερε να δηµιουργήσει και να αναπτύξει πολλές και διαφορετικές φυλές σκύλων με πολλές και διαφορετικές ικανότητες, προκειμένου να καλύψει ποικίλες ανάγκες του σε κάθε γωνιά του πλανήτη. Κάθε χαρακτηριστικό του σκύλου αναπτύχθηκε ή µειώθηκε με προσχεδιασμένη αναπαραγωγή, για να καλύψει κάποιες συγκεκριμένες ανάγκες. Έτσι λοιπόν δημιουργήθηκαν:

ταχύτατα λαγωνικά όρασης: το Γκρέιχαουντ, το Μπορζόι, ο Λαγωνικός του Αφγανιστάν, που κρατάει περήφανα ψηλά το κεφάλι του πάνω στον μακρύ και δυνατό λαιµό του για κάλυψη µεγαλύτερου οπτικού πεδίου, το Ουίπετ, το Ιμπιζα Χάουντ, που, όταν κυνηγάει, µπορεί να πηδήσει 1,80 μ. στον αέρα για να δει πού πηγαίνει το θήραμα του κ.λπ.

κυνηγόσκυλα εξειδικευµένα σε συγκεκριµένο θήραµα: Ιρλανδικός Λυκοθήρας για τους λύκους, Φοξχάουντ για τις αλεπούδες, Ελκχάουντ για τις άλκες και τους ταράνδους, Ντίρχαουντ για τα ελάφια ή τα πολύ ιδιαίτερα Λούντεχουντ, για να κυνηγούν ένα συγκεκριµένο είδος πουλιού που υπάρχει μόνο σε απόκρημνους κάθετους βράχους, κ.ά.

κυνηγόσκυλα όσφρησης: έχουν πεσµένα αυτιά ώστε να µην αποσπάται η προσοχή του σκύλου από τους ήχους και να κυριαρχεί η όσφρηση.

κυνηγοί τρωκτικών: έχουν πανίσχυρες σιαγόνες και δόντια δυσανάλογα μεγάλα για το μέγεθος τους, ώστε να μπορούν να σκοτώνουν τα τρωκτικά ταχύτατα, πριν προλάβουν να τραυµατίσουν το σκύλο (διάφορα Τεριέ).

ποιµενικοί ογκώδεις: πολύ μεγαλόσωμοι και θαρραλέοι, που προστατεύουν το κοπάδι και είναι ικανοί να παλέψουν με αρκούδες και λύκους (διάφορα Μαστίφ και Μολοσσοειδή).

ποιµενικοί λευκού χρώµατος: δεν διακρίνονται εύκολα ανάμεσα στα πρόβατα και έτσι ο επιτιθέμενος λύκος μπορεί να αργήσει να τους αντιληφθεί, δίνοντας στους σκύλους το πλεονέκτηµα του αιφνιδιασµού. Επίσης, οι ολόλευκοι σκύλοι ξεχωρίζουν έντονα ανάµεσα στους λύκους και ιδιαίτερα τη νύχτα ή στο λυκόφως, ώστε να µην πυροβοληθούν κατά λάθος από τον βοσκό.

σκύλοι των ναών: οι άνθρωποι πίστευαν πως απομακρύνουν τα «κακά πνεύματα», αλλά χρησίμευαν και ως τροφή (Τσόου…Τσόου).

σκύλοι παντός καιρού: µε τρίχωμα σαν κορδόνια, που είναι μονωτικό και στο κρύο, και στη ζέστη.

σκύλοι πολέµου: άφοβοι και τολμηροί, που χρησιµοποιήθηκαν σαν αγγελιαφόροι, γιατί δεν φοβούνταν τις βόμβες, τις οβίδες και τους πυροβολισµούς (Ερντεϊλ Τεριέ).

σκύλοι µε αδιάβροχο τρίχωµα: όπως το σκληρότριχο Κόλεϊ και σκύλοι επαναφοράς που, μόλις βγουν από το νερό, με ένα απλό τίναγμα είναι ολόστεγνοι (Γκόλντεν Ριτρίβερ, Λαμπραντόρ Ριτρίβερ, Τσέζαπικ Μπέι Ριτρίβερ κ.ά.).

σκύλοι κατάλληλοι για παιδιά: ιδιαίτερα ήρεμοι και ανεκτικοί (Γκόλντεν Ριτρίβερ, Κόκερ Σπάνιελ, Μπόξερ, Μπισόν Χαβανίζ, Μπισόν Φριζέ, Κανίς).

σκύλοι µε εξαιρετική αντοχή στη ζέστη: μικροκαμωμένοι χωρίς να είναι λεπτεπίλεπτοι (Τσιουάουα).

σκύλοι επιφυλακτικοί µε τους ξένους: ιδανικοί για φύλακες (Ροτβάιλερ, Γερµανικός Ποιμενικός, Ντόμπερµαν, Σνάουτσερ).

επίσης: σκύλοι χαριτωμένοι, παιχνιδιάρηδες, λεπτεπίλεπτοι, εξαιρετικής υπακοής και ευφυΐας, για να συντροφεύουν τα παιδιά των αυτοκρατόρων (Παπιγιόν), σκύλοι χαδιάρηδες µε ήπιο, γλυκό χαρακτήρα, σκύλοι όχι πολυέξοδοι για τους φτωχότερους, σκύλοι η ιδιοκτησία των οποίων επιτρεπόταν μόνο σε ευγενείς, σκύλοι για τις κυρίες των παλατιών, σκύλοι για τεμπέληδες, σκύλοι για αθλητικούς τύπους, σκύλοι ανθεκτικοί στις κακουχίες – ο κατάλογος είναι ατελείωτος.